Υπερβάλλουσα θνησιμότητα σε παιδιά από 28 ευρωπαϊκές χώρες

Μια ανησυχητική παρατήρηση που χρήζει επείγουσας διερεύνησης.
Των Jason Oke, Tom Jefferson και Carl Heneghan

Η ευρωπαϊκή παρακολούθηση της υπερβάλλουσας θνησιμότητας για τη δράση στον τομέα της δημόσιας υγείας (EuroMOMO) παράγει εβδομαδιαία δελτία της συνολικής θνησιμότητας και της υπερβάλλουσας θνησιμότητας (που ορίζεται ως απόκλιση της θνησιμότητας από το αναμενόμενο επίπεδο) από 28 συνεργαζόμενες χώρες.

Το Σχήμα παρουσιάζει τη σωρευτική υπερβάλλουσα θνησιμότητα για όλες τις ηλικίες ανά εβδομάδα για τα έτη 2020, 2021 και 2022. Η γκρίζα γραμμή αντιπροσωπεύει τη συσσωρευμένη υπερβάλλουσα θνησιμότητα το 2020, η σκούρα μπλε γραμμή το 2021 και η γαλάζια γραμμή το 2022. Θα περιμέναμε ότι ένα “κανονικό” έτος θα τελείωνε με συνολικό άθροισμα υπερβάλλουσας θνησιμότητας γύρω στο μηδέν – αυτό μπορεί να αυξομειώνεται από έτος σε έτος, αλλά δεν θα περιμέναμε μεγάλες αποκλίσεις από το μηδέν. Μεγάλες αποκλίσεις από το μηδέν θα αποτελούσαν αιτία ανησυχίας.

Ένα γράφημα συγκεκριμένα χρήζει πιο προσεκτικής ανάλυσης.

Αθροιστική υπερβάλλουσα θνησιμότητα σε παιδιά ηλικίας 0-14 ετών από 28 ευρωπαϊκές χώρες.

Το διάγραμμα για τα παιδιά ηλικίας 0-14 ετών δείχνει ότι το 2020 υπήρξε αρχικά υπέρβαση, η οποία όμως στη συνέχεια υποχώρησε και το 2020 έκλεισε με αρνητικό ποσοστό της τάξεως των -400. Αυτό θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως μια αξιοσημείωτη αλλά όχι ουσιαστική απόκλιση από αυτό που θα περιμέναμε και έρχεται σε πλήρη αντίθεση με παρόμοια γραφήματα για άλλες ηλικιακές ομάδες, τα οποία παρουσιάζουν όλα υπέρβαση της θνησιμότητας για το 2020.

Η αρχή του 2021 αντικατοπτρίζει το 2020, με λιγότερους θανάτους από τους αναμενόμενους πριν από την αλλαγή της κατεύθυνσης του αποτελέσματος γύρω στην 20ή εβδομάδα – στη συνέχεια, οι υπερβάλλοντες θάνατοι άρχισαν να συσσωρεύονται, ολοκληρώνοντας το έτος με 800 υπερβάλλοντες θανάτους.

Η τάση αυτή συνεχίστηκε το 2022 και έχει ήδη επισκιάσει το 2021. Καθώς πρόκειται για συνολικό άθροισμα, θα μπορούσαμε να δούμε μια “διόρθωση” και επιστροφή στην κανονικότητα, εάν στο δεύτερο εξάμηνο του έτους σημειωθεί μια συνεχής περίοδος αρνητικής υπερβάλλουσας θνησιμότητας. Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το φαινόμενο αυτό θα υποχωρήσει.

Η εξέταση των ίδιων δεδομένων από διαφορετική οπτική γωνία είναι διαφωτιστική.

Θνησιμότητα σε παιδιά ηλικίας 0-14 ετών από 28 ευρωπαϊκές χώρες.

Το παραπάνω Σχήμα δείχνει τη θνησιμότητα για την ίδια κοόρτη, αλλά αυτή τη φορά, ο άξονας y είναι η θνησιμότητα ανά εβδομάδα και ο άξονας x αντιπροσωπεύει μια χρονοσειρά που εκτείνεται μέχρι το 2018. Η αύξηση που ευθύνεται για τη συσσωρευμένη υπέρβαση είναι σαφώς ορατή.

Η σκιασμένη γκρίζα ζώνη στο σχήμα δείχνει ότι το “φυσιολογικό εύρος” και η κόκκινη γραμμή είναι αυτό που θεωρείται σημαντική αύξηση. Μπορούμε να δούμε από αυτό το σχήμα ότι η αναμενόμενη μακροπρόθεσμη τάση είναι η μείωση των παιδικών θανάτων με την πάροδο του χρόνου. Έχουν αυξηθεί, εξ ου και η υπέρβαση. Σε δύο εβδομάδες από τα μέσα του 2021, ο αριθμός των εβδομαδιαίων θανάτων ξεπέρασε την κόκκινη γραμμή της “σημαντικής αύξησης”, κάτι που δεν είχε συμβεί μεταξύ 2018 και 2020.

Οι λόγοι αυτής της αύξησης δεν μας είναι ξεκάθαροι, αλλά είναι ανησυχητικοί, καθώς μπορούμε να αποκλείσουμε την COVID-19 ως άμεση αιτία.

Οι πιθανές αιτίες μπορεί να είναι:

  • Η μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης λόγω των lockdown και των περιορισμών- αυτό είναι καλά τεκμηριωμένο, ειδικά για τα ζωτικής σημασίας εμβόλια όπως το MMR (εμβόλιο ιλαράς-παρωτίτιδας- ερυθράς) – με επακόλουθη αύξηση των λοιμώξεων και των θανάτων.

Τα εμπόδια στην παροχή υπηρεσιών εμβολιασμού κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 οδήγησαν σε μείωση των ποσοστών εμβολιασμού: βλ. έκθεση CG 2

  • Προβλήματα ψυχικής υγείας λόγω του εγκλεισμού, της απομόνωσης και της αύξησης των αυτοκτονιών.

Ο αριθμός των αναφορών και των ατόμων που έρχονται σε επαφή με τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας είναι πάνω από τα προ της πανδημίας επίπεδα και οι ανάγκες των παιδιών όσον αφορά την ψυχική υγεία συνεχίζουν να αυξάνονται: βλ. Gov.UK

  • Εγκατάλειψη, βία ή κακοποίηση

Στο πλαίσιο των θανάτων παιδιών (λόγω ανθρωποκτονίας, κακοποίησης ή παραμέλησης) στην Αγγλία και την Ουαλία, το υψηλότερο ποσοστό ανθρωποκτονιών εμφανίζεται σε παιδιά ηλικίας κάτω του ενός έτους (28 θάνατοι ανά εκατομμύριο πληθυσμού): βλ. υπουργείο Εσωτερικών 2020-21.

  • Ατυχήματα στο οικιακό περιβάλλον

Αύξηση των παιδικών θανάτων κατά τη διάρκεια του lockdown του Covid μετά από σειρά ατυχημάτων σε σπίτια (βλ. Guardian)

  • Έλλειψη πρόσβασης σε προληπτική υγειονομική περίθαλψη και παραλείψεις επισκέψεων για την υγειονομική περίθαλψη μητέρας και παιδιού, συμπεριλαμβανομένων των πιθανών επιπτώσεων του εκτοπισμού.

Χορήγηση υγειονομικής περίθαλψης και μητρική και παιδική θνησιμότητα κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 σε 18 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος: βλ. PLOS Medicine

  • Οποιεσδήποτε άλλες αιτίες που μπορεί να μην έχουμε σκεφτεί…

Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος σε παγκόσμιο επίπεδο στη μείωση της παιδικής θνησιμότητας. Μπορεί να υπάρχουν και άλλες σύνθετες αιτίες, ή οποιαδήποτε από αυτές μπορεί να επικαλύπτεται και να έχει συντριπτικό αποτέλεσμα. Δεν έχουμε ιδέα αν αυτές ή άλλες αιτίες παίζουν ρόλο. Γνωρίζουμε ότι πρόκειται για ένα σοβαρό πρόβλημα που φαίνεται να μην έχει απασχολήσει πολύ σοβαρά τους πολιτικούς μας ηγέτες.

Follow us: