Αυξητικές οι τάσεις των καρδιολογικών ιατρικών επισκέψεων για υποψία μυοκαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό COVID-19

Στη Γερμανία, ο εμβολιασμός κατά της COVID-19 εγκρίθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2020 και ο πρώτος ασθενής υποβλήθηκε σε γονιδιακή “θεραπεία” στις 26 Δεκεμβρίου. Στις 7 Μαΐου 2021, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) ανακοίνωσε ότι ξεκινάει επίσημη έρευνα για αναφορές περιστατικών μυοκαρδίτιδας σε διαχρονική σχέση με τον εμβολιασμό COVID-19 [1,2,3], η οποία επικαιροποιήθηκε στις 11 Ιουνίου [4].

Έκτοτε, παρατηρήθηκαν αυξανόμενα αιτήματα από Γενικούς Ιατρούς για επείγουσα καρδιολογική συμβουλή ασθενών με υποψία μυοκαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό για τη COVID-19. Για όλους τους ασθενείς δρομολογήθηκαν εντός των 2 επόμενων εργάσιμων ημερών και υποβλήθηκαν σε τυποποιημένη καρδιολογική αξιολόγηση, που περιελάμβανε ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ), υπερηχοκαρδιογράφημα και προσδιορισμό του NT-proBNP και της υψηλής ευαισθησίας τροπονίνης Τ. Μαγνητικός τομογράφος καρδιάς (CMR) διενεργήθηκε κατά την κρίση του θεράποντος καρδιολόγου. Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του IBM SPSS Statistics 27.0. Οι συνεχείς μεταβλητές παρουσιάζονται ως μέσος όρος και 95% διάστημα εμπιστοσύνης [CI] και οι κατηγορικές μεταβλητές ως συχνότητες και ποσοστά. Οι συγκρίσεις πραγματοποιήθηκαν με τη δοκιμασία t του Student και με τη δοκιμασία Chi-square για τις κατηγορικές μεταβλητές. Μια αμφίπλευρη τιμή p ≤ 0,05 θεωρήθηκε στατιστικά σημαντική.

Μεταξύ 27 Δεκεμβρίου 2020 και 3 Σεπτεμβρίου 2021, συνολικά 113 ασθενείς (ηλικία: 45,9 έτη, 95% CI 43,2-48,7, 44% γυναίκες) παραπέμφθηκαν στο καρδιολογικό ιατρείο για υποψία μυοπερικαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό COVID-19. Ο αθροιστικός αριθμός των ασθενών αυξήθηκε εκθετικά μετά τη διερεύνηση του ΕΜΑ (Εικ. 1). Σαράντα εννέα (43%) ασθενείς παρουσιάστηκαν μετά την πρώτη δόση του εμβολίου (καθυστέρηση: 25,5 ημέρες, 95% CI 18,8-32,1), ενώ οι υπόλοιποι 64 (57%) ασθενείς παραπέμφθηκαν μετά τη δεύτερη δόση (28,6 ημέρες, 95% CI 20,7-36,5). Τα εμβόλια ήταν τα BNT162b2 mRNA (Pfizer-BioNTech) (n = 85, 75%), mRNA-1273 (Moderna) (n = 13, 12%), ChAdOx1 nCoV-19 (AstraZeneca) (n = 5, 4%) και Ad26.COV2.S (Johnson&Johnson) (n = 6, 5%).

Τέσσερις ασθενείς (4%) έλαβαν συνδυασμό (ChAdOx1 nCoV-19, ακολουθούμενο από BNT162b2 mRNA). Τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν μετά τον εμβολιασμό και προκάλεσαν αξιολόγηση περιλάμβαναν θωρακικό πόνο (n = 68, 60%), δύσπνοια (n = 36, 32%), αυξημένοι παλμοί (n = 41, 36%), κόπωση (n = 25, 22%) και/ή μειωμένη ανεκτικότητα στην άσκηση (n = 30, 27%).

Σε 96/113 (85%) ασθενείς, η μυοπερικαρδίτιδα αποκλείστηκε με βάση το φυσιολογικό ΗΚΓ, το υπερηχοκαρδιογράφημα και τις εργαστηριακές τιμές. Σε 17 ασθενείς, διενεργήθηκε πρόσθετη CMR για υποψία μυοπερικαρδίτιδας. Σε τέσσερις από αυτούς, η CMR επιβεβαίωσε τελικά τη μυοπερικαρδίτιδα. Αυτοί οι ασθενείς παρουσίασαν ανυψώσεις ST (n = 1), καθίζηση ST (n = 1), αυξημένη τροπονίνη (n = 2) και/ή ήπια περικαρδιακή συλλογή στο υπερηχοκαρδιογράφημα (n = 2).

Οι ασθενείς με μυοπερικαρδίτιδα ήταν νεότεροι σε σύγκριση με τους ασθενείς χωρίς μυοπερικαρδίτιδα (30,5 έναντι 46,5 ετών, p = 0,033) και είχαν υψηλότερα επίπεδα τροπονίνης Τ (192 έναντι 4,7 pg/ml, p < 0,001) και NT-proBNP (149 έναντι 79 pg/ml, p = 0,342). Δεν υπήρχαν διαφορές στο κλάσμα εξώθησης της αριστερής κοιλίας (LVEF) (67,0 % έναντι 65,8 %, p = 0,683) ή στις τελικές διαστολικές διαστάσεις της αριστερής κοιλίας (LV) (45,8 έναντι 47,7 mm, p = 0,399).

Στους τέσσερις ασθενείς με μυοπερικαρδίτιδα, η CMR έδειξε ενδείξεις μυοκαρδιακής βλάβης με υποεπικαρδιακή όψιμη ενίσχυση με γαδολίνιο, καθώς και ενδείξεις μυοκαρδιακού οιδήματος με χαρτογράφηση Τ1/2 και μικρή περικαρδιακή συλλογή, αλλά η λειτουργία της LV (65,5%, 95% CI 61,2-68,9) και οι καρδιακές διαστάσεις ήταν επίσης εντός του φυσιολογικού εύρους. Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης (59,3 ημέρες, 95% CI 33,5-85,0), τα συμπτώματα των ασθενών με μυοπερικαρδίτιδα βελτιώθηκαν (n = 1) ή υποχώρησαν (n = 3). Η τροπονίνη και το NT-proBNP ήταν φυσιολογικά σε όλους τους ασθενείς κατά την παρακολούθηση. Η CMR έδειξε σταθερό LVEF (64,3% έναντι 62,5% κατά την έναρξη) με υποχωρητικό οίδημα.

Στο πλαίσιο ενός εξωτερικού καρδιολογικού ιατρείου, ο αριθμός των ασθενών που παραπέμφθηκαν για υποψία μυοπερικαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό με COVID-19 αυξήθηκε σημαντικά. Ωστόσο, η επιβεβαιωμένη μυοπερικαρδίτιδα σε διαχρονική σχέση με τον εμβολιασμό COVID-19 ήταν σπάνια και αφορούσε μόνο 4 από τους 113 συμπτωματικούς ασθενείς (Πίνακας 1). Και στους τέσσερις ασθενείς, η CMR απεικόνισε ήπια μυοκαρδιακή βλάβη με φυσιολογική LVEF. Κατά τη βραχυπρόθεσμη παρακολούθηση, δεν παρατηρήθηκε επιδείνωση της λειτουργίας της LV και ταχεία κλινική αποκατάσταση. Δεδομένου του αυξανόμενου αριθμού των ληπτών του εμβολίου που αναφέρουν καρδιακά συμπτώματα και της σπανιότητας της επιβεβαιωμένης μυοπερικαρδίτιδας, η συνήθης χρήση της CMR για τη διάγνωση της μυοκαρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό με το COVID-19 είναι απαγορευτική από πλευράς κόστους. Ωστόσο, ιδίως σε συμπτωματικά νεαρά άτομα και εφήβους που φέρουν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο μυοπεριεδρικής καρδίτιδας μετά τον εμβολιασμό με mRNA [2], η CMR παραμένει σημαντική για τον αποκλεισμό της μυοκαρδιακής βλάβης που σχετίζεται με το εμβόλιο.