Ναι, οι μάσκες μίας χρήσης είναι κατασκευασμένες από πλαστικό. Και αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα.

Καθώς αρκετοί ακόμα συνεχίζουν για κάποιο απροσδιόριστο λόγο -που μάλλον οι ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι γνωρίζουν- να φοράνε ακόμα μάσκες, μετά ειδικά τις εκατοντάδες μελέτες που αποδεικνύουν ότι οι μάσκες αυτές όχι μόνο δεν σταματούν τους ιούς αλλά είναι και επικίνδυνες για τους ίδιους, οι συνειδητοποιημένοι” και “politically correct” αυτοί πολίτες μας θα πρέπει επίσης να καταλάβουν ότι αυτές οι μάσκες καταστρέφουν και το περιβάλλον μας. Περιβαλλοντολόγοι μάλιστα μιλούν ήδη για ανεπανόρθωτη ζημιά, αρκετοί δε μιλούν για μή αναστρέψιμη πλέον κατάσταση.

Εκτιμάται ότι 1,6 δισεκατομμύρια μάσκες μιας χρήσης κατέληξαν στους ωκεανούς το 2020 – δηλαδή πάνω από 4 εκατομμύρια την ημέρα. Μέχρι το τέλος του 2021, ο κόσμος είχε δημιουργήσει περίπου 8 εκατομμύρια τόνους πλαστικών αποβλήτων που σχετίζονται με την COVID, μεγάλο μέρος των οποίων ήταν χειρουργικές μάσκες και μάσκες N95, με περίπου 26.000 τόνους να καταλήγουν στη θάλασσα.

Αυτό που μας κάνει βέβαια εντύπωση είναι, γιατί δεν μιλάει καμία περιβαλλοντολογική οργάνωση για το τεράστιο αυτό πρόβλημα; Που είναι όλες αυτές οι “πράσινες οργανώσεις”; Οι περισσότερες δεν καταπιάνονται με την πραγματικότητα ότι ναι, οι περισσότερες μάσκες είναι πλαστικές, ή διστάζουν να μιλήσουν για το πρόβλημα.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της επιδημίας, οι ειδικοί σε θέματα υγείας και οι πράσινες ομάδες μας είπαν να επιμείνουμε σε επαναχρησιμοποιούμενα υφασμάτινα καλύμματα (ή να φτιάξουμε τα δικά μας από ένα παλιό μπλουζάκι). Καθώς η πιο μεταδοτική μετάλλαξη της omicron εξαπλώθηκε, λίγοι μίλησαν για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της “αναβάθμισης” σε μάσκες N95. Ίσως είναι εύλογο ότι ο πλανήτης έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα μπροστά στο φόβο για την ανθρώπινη υγεία και ασφάλεια. Και δεν έχει βοηθήσει το γεγονός ότι οι συζητήσεις για τις μάσκες έχουν γίνει τόσο εριστικές και πλέον χωρίς νόημα. Η επιστήμη είναι ξεκάθαρη: Οι μάσκες δεν συνεισφέρουν απολύτως σε τίποτα.

Αλλά τώρα που οι πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις εγκαταλείπουν την υποχρέωση χρήσης μάσκας, πρέπει επιτέλους να αναλογιστούμε τι θα κάνουμε με τους τόνους σκουπιδιών που έχουμε δημιουργήσει εδώ και 2,5 χρόνια. Η ρύπανση από τις μάσκες, η καταστροφή που προκλήθηκε από την ανυπολόγιστη παραγωγή πλαστικού για να “προστατευτούμε”, θα είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση που θα έχουν να αντιμετωπίσουν οι επόμενες γενεές.

Ένα δυσάρεστο αλλά αναπόφευκτο γεγονός είναι ότι οι χειρουργικές μάσκες και οι μάσκες N95 (καθώς και ο εξοπλισμός ατομικής προστασίας και τα test kits) είναι πλαστικά μιας χρήσης ή, στην καλύτερη περίπτωση, πλαστικά διπλής ή τριπλής χρήσης. Οι χειρουργικές μάσκες και οι περισσότερες μάσκες κατασκευάζονται από πολυπροπυλένιο, μια συνθετική πλαστική ίνα η οποία, όπως όλα τα πλαστικά, παράγεται από πετρέλαιο. Παρόλο που μπορούν και συχνά χρησιμοποιούνται περισσότερες από μία φορές, οι ειδικοί δεν συνιστούν να τις φορούν για περισσότερες από δύο ή τρεις ημέρες.

Έτσι, οι εκατομμύρια μάσκες N95 που οι κυβερνήσεις πρόσφατα διέθεσαν στους πολίτες, και τα εκατομμύρια “υψηλής ποιότητας” μάσκες που διανέμει στα παιδιά, θα χρησιμοποιηθούν το πολύ λίγες ημέρες πριν καταλήξουν στα σκουπίδια. Από εκεί και πέρα, πολλές θα καταλήξουν σε χωματερές, όπου θα διαρρεύσουν τοξικά χημικά στα υπόγεια ύδατα, ή θα αποτεφρωθούν, απελευθερώνοντας διοξείδιο του άνθρακα και τοξικά αέρια. Πολλά άλλα θα καταλήξουν τελικά σε ποτάμια και ωκεανούς, και θα μπουν στο στόμα θαλασσοπουλιών, όπως το άλμπατρος, που εκ παραδρομής τρέφονται με πλαστικό και το δίνουν στους νεοσσούς τους. Αυτό επιτείνει ένα ήδη ανησυχητικό πρόβλημα, καθώς πιστεύεται ότι περίπου το 90% των θαλασσοπουλιών έχουν ήδη καταπιεί πλαστικό σε κάποια μορφή. Το επίβουλο υλικό θα καταναλωθεί επίσης από τις φάλαινες, ορισμένες από τις οποίες έχουν κοιλιές γεμάτες με πλαστικά απορρίμματα. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, το πλαστικό στους παγκόσμιους ωκεανούς θα μπορούσε να ξεπεράσει τα ψάρια μέχρι το 2050, ένα πρόβλημα που οι μάσκες απλά επιδεινώνουν.

Οι μάσκες στη θάλασσα μπορεί να χρειαστούν έως και 450 χρόνια για να διασπαστούν, δημιουργώντας όλο και μικρότερα κομμάτια πλαστικού κατά τη διαδικασία, σύμφωνα με την οργάνωση προστασίας της θάλασσας OceansAsia. Αυτά τα μικροπλαστικά επηρεάζουν όλο και περισσότερο τους ωκεάνιους μικροοργανισμούς και συσσωρεύονται στην τροφική αλυσίδα- μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι το 100% των θαλάσσιων χελωνών που εξετάστηκαν είχαν μικροπλαστικά στο πεπτικό τους σύστημα.

Ένα άλλο πράγμα που πρέπει να λάβετε υπόψη σας: Όπως όλα τα πλαστικά μιας χρήσης, οι μάσκες ενισχύουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε κάθε σημείο του κύκλου ζωής τους.

Οι περιβαλλοντικές ομάδες έχουν αναγνωρίσει εδώ και καιρό ότι ο περιορισμός των πλαστικών που πετιούνται είναι το μόνο αποτελεσματικό μέσο για τη μείωση των επιπτώσεών τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ορισμένες χώρες και πόλεις έχουν απαγορεύσει τις πλαστικές σακούλες και τα καλαμάκια.

Όσοι από εμάς νοιαζόμαστε και αγαπάμε ακόμα τη φύση και τον πλανήτη, πρέπει να αγωνιστούμε για τη διαμόρφωση μιας πιο βιώσιμης μακροπρόθεσμης προσέγγισης. Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι και οι ειδικοί σε θέματα δημόσιας υγείας θα συνεχίσουν να συζητούν τις συστάσεις, αλλά οι περιβαλλοντολόγοι και οι απλοί άνθρωποι που σέβονται τη φύση, μπορούν και πρέπει να υπερασπιστούν τη γη μας.

Τώρα που ο ιός φαίνεται να κάνει…καλοκαιρινές διακοπές και τα περισσότερα μέτρα αποσύρονται προσωρινά, υπό ποιες συνθήκες δικαιολογείται να φοράμε ή να απαιτούμε από τους άλλους να φορούν μάσκες που είναι επιβλαβείς για τον πλανήτη και την υγεία τους; Πόση ζημιά θα προκληθεί στους ωκεανούς, τη θαλάσσια ζωή και το κλίμα, αν εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια άνθρωποι συνεχίσουν να τις φορούν σε τακτική βάση; Πόση ζημιά έχουμε ήδη προκαλέσει; Τι θα χρειαστεί για να ελαχιστοποιήσουμε τη ζημιά στο μέλλον;

Αναπάντητα ερωτήματα που φαίνεται όλοι αυτοί οι “ειδικοί” να μην μπορούν να απαντήσουν.

Η πρότασή μας

Αγαπητοί συμπολίτες,

μην πετάτε τις μάσκες στη φύση και στο δρόμο. Ανακυκλώστε τις σωστά:
Ταχυδρομήστε τις χρησιμοποιημένες σας μάσκες στο υπουργείο Υγείας.
Η αποστολή κοστίζει περίπου 0,90€.

Έτσι βοηθάτε τη φύση να ανασάνει και στέλνετε τα σκουπίδια εκεί που πρέπει, στη διεύθυνση:
Υπουργείο Υγείας
Αριστοτέλους 17, Τ.Κ. 10187, Αθήνα

Μπορείτε επίσης να τις αφήνετε στις ταχυδρομικές θυρίδες οποιασδήποτε δημόσιας υπηρεσίας.

Απο τη στιγμή που το κράτος απαιτούσε και απαιτεί ακόμα να φοράμε μάσκες, ας βρεί τον τρόπο να λύσει το πρόβλημα που το ίδιο δημιούργησε.